Prezydent: Czas oddzielić poparcie dla Izraela od działań jego rządu
Sytuacja humanitarna w Gazie staje się nie do zniesienia i wymaga zdecydowanego i niezwłocznego rozwiązania – powiedział prezydent Petr Pavel podczas ostatniej wizyty w Brukseli dodając, że Czechy powinny oddzielić obecne poparcie Izraela od popierania niektórych kroków Benjamina Netanjahu. Według Pavla nie korespondują one z czeską wizją rozwiązania sytuacji.
Aby jednak wyjaśnić dotychczasową postawę Czech wobec Izraela powiedział, że “przez lata Hamas wykorzystywał miliardy dolarów, które trafiały do Gazy, do budowy obiektów wojskowych, zauważa prezydent" […] Zasadniczo podkopał całą Gazę tunelami i instalacjami wojskowymi” - powiedział. “Wykorzystał również pomoc humanitarną dostarczaną za pośrednictwem UNRWA, agencji ONZ ds. uchodźców palestyńskich, aby skonsolidować kontrolę i wpływ na ludność Gazy […] Dostarczał pomoc humanitarną w zamian za lojalność i posłuszeństwo” – wyjaśnia czeska głowa państwa.
W tym kontekście podkreślił też, że Republika Czeska od dawna wspiera pomoc humanitarną i apeluje do swoich izraelskich partnerów na każdym spotkaniu, aby umożliwić jej dostarczanie w formie, która pomoże Palestyńczykom, ale nie Hamasowi. „Uważamy, że sytuacja humanitarna w Strefie Gazy jest nadal nie do zniesienia, ale nie chcemy rozwiązywać jej w sposób, który ignoruje to, jak (pomoc) była nadużywana w przeszłości” – mówi Pavel.
Według premiera Petra Fiali (ODS), sytuacja na Bliskim Wschodzie jest niezwykle złożona i odgrywa w niej rolę szereg czynników historycznych. "Od tego zależy długoterminowa postawa Republiki Czeskiej i czeskiego rządu. Nie wspieramy żadnego konkretnego izraelskiego rządu. Wspieramy państwo Izrael w dłuższej perspektywie jako kraj, niezależnie od tego, kto obecnie tam rządzi" - powiedział. Premier podkreślił, że Republika Czeska popiera prawo Izraela do istnienia i obrony i w tym sensie czeskie stanowisko jest długoterminowe, jasne i jednoznaczne.
"Jednocześnie popieramy rozwiązanie dwupaństwowe, ale rozwiązanie to nie jest możliwe, dopóki część Palestyny jest kontrolowana przez organizację terrorystyczną" - dodał. Izrael dąży do wyeliminowania Hamasu, co jest korzystne nie tylko dla jego własnych interesów, ale także dla pokoju na Bliskim Wschodzie. "Jest to również w interesie Palestyńczyków, którzy naprawdę chcą żyć w pokoju" - dodał. Premier powiedział, że stanowisko Republiki Czeskiej jest zrównoważone.
Jak poinformował minister spraw zagranicznych pomoc humanitarna dla Gazy w tym roku wynosi 20 milionów koron (3 mln zł, Polska 50 mln w latach 2023-2024). Jak dodaje przewodnicząca Izby Poselskiej Markéta Pekarová Adamová (TOP 09), Czechy nie są obojętne na los cywilów i „martwią nas ofiary, które są tam ponoszone".
Z zeszłorocznego badania opinii publicznej CVVM wypływa, że sytuacją na Bilskim Wschodzie interesuje się 35 proc. obywateli. Winą za wybuch konfliktu obarcza jednocześnie Izrael i Palestynę 40 proc. Czechów. Palestyńczyków wini 22 proc., a tylko 6 proc. uznaje, że to Izrael odpowiada za konflikt. Zdania na temat konfliktu nie ma 20 proc. badanych.
Do ataku Hamasu na Izrael Czeska opinia publiczna jest nastawiona wyraźnie negatywnie . Tylko 4 proc. ankietowanych określiło działania zbrojne Hamasu jako uzasadnione i proporcjonalne, podczas gdy prawie trzy czwarte odrzuciło zasadność i skalę ataku.
Działania Izraela w Strefie Gazy są oceniane niejednoznacznie: 47 proc. respondentów zgodziło się z ich zasadnością, podczas gdy 26 proc. się jej sprzeciwia. Ludzie byli jeszcze bardziej podzieleni w kwestii adekwatności działań Izraela w Strefie Gazy. 34 procent respondentów oceniło je jako odpowiednie, podczas gdy 37 procent było przeciwnego zdania.
W przypadku wszystkich pytań dotyczących zasadności i adekwatności działań stron w obecnym konflikcie odnotowano stosunkowo wysoki odsetek niezdecydowanych odpowiedzi. Wahał się on od mniej niż jednej czwartej do mniej niż trzech dziesiątych.
Badanie opinii STEM na temat stosunku Czech do innych krajów pokazują zaś, że głębszą niechęć Czesi deklarują wobec Palestyny niż Izraela, choć oba państwa znalazły się w ostatniej dziesiątce rankingu. Palestyna oceniana jest nawet gorzej niż Rosja (negatywne oceny to 4 i 5).
STEM
22 maja 2025 r., na podstawie ČTK; foto FB Petra Pavla
Martyna Wasiuta